Kada se govori o potencijalu solarne energije za Sombor, najčešće se pominju “odlični uslovi” i “povoljna klima”. Međutim, tek kroz konkretne brojke postaje jasno koliki deo tog potencijala je zaista iskorišćen i koliko još uvek stoji neiskorišćeno.
Koliko solarna energija u Somboru zaista može da se iskoristi?
Sombor i okolina spadaju među najsunčanije regione u Srbiji. Prosečno godišnje zabeleži oko 1.900–2.000 sunčanih sati, što ga stavlja tik ispod najjačih tačaka u Vojvodini.
Koliko energije jedan prosečan solarni sistem može da proizvede?
Prosečna vrednost globalnog sunčevog zračenja u Somboru kreće se oko 1.450–1.550 kWh/m² godišnje. Solarni sistem od 6 kW u tim uslovima daje u proseku 7.500–9.000 kWh godišnje. Jednostavno rečeno, jedna prosečna kuća može sama da pokrije 80–100% potrošnje samo kroz solarni sistem pravilno postavljen na krovu ili zemlji.
Trenutno stanje u gradu
Na osnovu dostupnih energetskih pregleda za zapadnobački okrug i podataka iz EDS evidencija:
- Broj domaćinstava u Somboru: oko 23.000
- Broj aktivnih kućnih prosumerskih solarnih sistema: oko 260–300
- Stopa usvojenosti: 1.1–1.3%
Kod privrede situacija je slična. Aktivni sistemi u firmama i poljoprivrednim gazdinstvima kreću se između 70 i 90, što znači stopu ispod 3%, uglavnom koncentrisanu u poljoprivredi i malim proizvodnim pogonima.
Ove stope su značajno niže od realnog potencijala. Sombor bi prema sunčanim satima bez problema mogao da ima minimum 10 puta više aktivnih solarnih instalacija.
Neiskorišćen potencijal
Ukupan tehnički potencijal za Sombor (kod kuća, firmi i farmi) procenjuje se na 60–80 MW, dok je trenutno instalirano svega oko 6–7 MW. To znači da je preko 90% potencijala i dalje neiskorišćeno.
Gde se u Somboru najviše gubi solarni potencijal?
Porodične kuće
Više od 70% krovova u Somboru ima dovoljno površine i stabilnu konstrukciju za solarne panele. Od toga, 40% ima optimalan jug/jugoistok, 25% ima potpuno solidan jugozapad, a samo oko 15% ima konfiguraciju koja je loša za solar. Ipak, manje od 2% kuća ima solarne panele.
Poljoprivredna gazdinstva i farme
Sombor je područje sa velikim brojem salaša, farmi i ekonomskih objekata. Tamo solarna energija ima najveći smisao jer dnevna potrošnja nije mala, a krovne površine su ogromne. Zbog toga su solarni paneli na farmama već dobro poznata tehnologija, ali njihov ukupni udeo i dalje je mali u odnosu na kapacitet.
Proizvodne hale i skladišta
Veći broj industrijskih objekata ima metalne krovove sa blagim nagibom (optimalno za solar), veliku površinu (idealno za 30–100 kW sisteme) i dnevnu potrošnju koja se poklapa sa sunčevim pikom. Ipak, manje od 15% takvih objekata koristi solar.
Neiskorišćene zelene površine
Zbog velike teritorije i ravnice, Sombor ima izvanredne uslove za solarne elektrane na zemlji. Mala gazdinstva, vikendice i salaši često imaju “višak” prostora koji bi mogao da primi mini solarne elektrane od 5–20 kW.
Kolike uštede solar donosi u Somboru?
Domaćinstva
Prosečna mesečna potrošnja u Somboru kreće se oko 450–550 kWh. Solarni sistem od 6 kW godišnje pokriva do 95% potreba, što znači:
- Ušteda mesečno: 5.500–7.000 RSD
- Ušteda godišnje: 65.000–80.000 RSD
- Period povraćaja: 4–6 godina
Poljoprivredna gazdinstva
Na većim farmama potrošnja lako prelazi 20.000 kWh mesečno. Solarni sistem od 20–30 kW donosi uštede od 200.000–260.000 RSD mesečno, sa ROI periodom od svega 3–4 godine (jer farme troše najviše u periodu kada je i sunce najjače).
Male proizvodnje i radionice
U zavisnosti od potrošnje, sistem od 15 kW donosi uštede od 10.000–15.000 RSD mesečno, dok sistem od 30 kW štedi između 25.000 i 40.000 RSD mesečno. Najveće uštede ostvaruju oni koji rade u dnevnim smenama i imaju konstantnu baznu potrošnju.
Kako Sombor stoji u odnosu na ostatak Vojvodine?
U poređenju sa širim regionom, potencijal solarne energije u Vojvodini je generalno izuzetan, ali Sombor zauzima posebno mesto:
- Sunčani sati: na nivou Bačke i Subotice (vrhunski uslovi)
- Pokrivenost solarom: niža od Novog Sada, Pančeva, Subotice i Zrenjanina
- Neiskorišćen prostor: najveći među niže razvijenim solarnim opštinama
Drugim rečima, Sombor ima kvalitet Vojvodine, ali ne i iskorišćenost Vojvodine.
Praktičan savet od iskusnih instalacijom
Najveće uštede u Somboru ostvaruju objekti sa ravnim halama i blagim krovovima, jer se paneli na takvim površinama mogu okrenuti pod idealnim uglom, bez obzira na orijentaciju objekta. To znači da i objekti koji su po “papiru” loše orijentisani mogu da imaju rezultate bolje od proseka samo zbog pravilnog podešavanja nagiba.
Najvažniji resursi za one koji žele da počnu
Ako razmatrate solar, najkorisnije je da se upoznate sa lokalnim informacijama i osnovnim koracima preko proverenih izvora. Solar Spectrum nudi detaljne vodiče o tome šta utiče na isplativost solarnih panela, kao i praktične informacije o tome kako izgleda uspešna instalacija solarnih panela i koliko vrede solarni paneli u Somboru.
Zaključak: Sombor može mnogo više da uštedi nego što trenutno koristi
Kada se uporedi količina sunca, broj objekata i trenutni nivo instalirane snage, postaje jasno da je Sombor tek na početku iskorišćavanja svog solarnog potencijala.
Preko 90% tehnički dostupne površine još uvek je prazno, a svaka nova instalacija direktno smanjuje mesečne troškove kod kuća, firmi i farmi.
Ko god razmišlja da pređe na solar, u Somboru ima jednu od najboljih startnih pozicija u Srbiji:
- mnogo sunca
- mnogo prostora
- niske stope iskorišćenosti
- vrlo brze isplate investicije
Sada je samo pitanje ko će prvi iskoristiti ono što čeka da bude
FAQ
Da, zbog visokog nivoa sunčevog zračenja i stabilne proizvodnje tokom cele godine, solar ima jedan od najbržih ROI rezultata u Srbiji.
Najveći negativni faktor je senka. Ravničarski teren Sombora pomaže da je senke malo, pa paneli rade izuzetno stabilno.
Proces je standardizovan i jednostavan. Od prve ponude do priključenja prođe najčešće 2–5 nedelja.
Da, zbog velike potrošnje i rada u periodima kada je sunčevo zračenje najveće.